POLİKİSTİK OVER SENDROMU

Doğurganlık çağındaki kadınların yaklaşık %15 inde bulunur. Aşağıdaki üç kriterden ikisinin bulunmasıyla tanı koyulur;

• Seyrek veya hiç adet görmemek

• Klinik (Tüylenme, akne, erkek tipi saç dökülmesi) ya da laboratuar analizinde erkeklik hormon seviyesinde yükseklik bulguları

• Bir yumurtalık içinde 2-9 mm çapında 12 ve daha fazla antral folikül olması 

Temel sorun erkeklik hormon düzeyi ve metabolizmasında olan sapmalardır. Bunun en belirgin görüldüğü yer yumurtalık dokusudur. Beraberinde görülen, insülin direnci, yağ metabolizmasında değişiklikler hastanın uzun vadeli kalp damar hastalıkları riskini de arttırır. Buna Metabolik Sendrom denir. Bu açıdan bakarsak PKOS uzun vadeli sonuçları açısından önemli bir halk sağlığı problemidir. 

Hastanın şikayeti ve klinik bulgulara göre tedavi kararı verilmelidir. Tipik PKOS olan kadınların önemli bir kısmında kilo fazlası vardır. Yaşam tarzı olarak kilo vermek, uygun beslenme programı ve egzersiz hastalığı yönetmenin temellerini oluşturur. Bunun dışında temel tedavi prensipleri şöyledir;

• Adet düzensizliği ve/veya tüylenme : Kilo verme ve egzersiz ile önemli bir kısmı geriler. Düzensiz, seyrek adet gören kadınlarda vücut ağırlığından %15 kadar kilo vermek genellikle sonuç verir. Sorun bu şekilde gerilemezse, Doğum Kontrol Hapları bir numaralı tedavi seçeneği olabilir. İnsülin direncinin eşlik ettiği durumlarda, Metformin gibi Tip 2 Diyabet tedavisinde kullanılan ilaçlardan faydalanabiliriz.

• Tüylenmenin ön planda olduğu olgularda, mekanik olarak bu tüylerin tedavisi düşünülmelidir( Lazer Epilasyon). Tüylenme tedavisinde Doğum Kontrol Hapları da etkilidir, fakat bu etki kullanıldığı sürece gözlenir. İlaç bırakıldığında çoğunlukla eski duruma geri dönülür.

• İnfertilite: Kadınlarda görülen yumurtlama problemlerinin önemli bir kısmını PKOS oluşturur. Yukarıda bahsedilen yaşam tarzı değişiklikleriyle sorun giderilemez ve tek sebep yumurtlama problemi ise, ovulasyon indüksiyonu tedavisi çoğunlukla sonuç verir. Klomifen veya Letrazole gibi ağızdan kullanılan ilaçlarla %80 oranında ovulasyon sağlanır. İnsülin direnci fazla olan olgularda tedaviye Metformin eklenmesi cevabı olumlu etkiler. Bu tedavilerle ovulasyon ve gebelik elde edilemezse Gonadotropin tedavisi denenmelidir. 

Yine sonuç alınamazsa Tüp Bebek Uygulaması yapılmalıdır. 

• Ovaryen Drilling (Ovarian Diathermy): Birinci basamak tedaviye yanıt vermeyen olgularda laparoskopik olarak yumurtalıklarda küçük deliklerin açılması işemidir. Yumurtalık içinde sebep olduğu hormonal değişikliklerle hem yumurtlamanın kendiliğinden olması hem de tedaviye cevabı arttırmasını bekleriz. Bu etkisi uzun yıllar devam edebilir. Cerrahi bir girişim olması, uzun vadede yumurtalık fonksiyonlarında azalma ihtimali ve yumurtalık çevresinde yapışıklık potansşyeli  bu tedaviyi ilk planda sunmayı zorlaştırmaktadır. Bireysel tecrübem, PKOS olgularında Drilling işleminin daha etkin olduğu ve daha sık başvurulması gerektiği yönündedir. İşlem çok kısa bir sürede yapılır. Hasta aynı gün taburcu edilir. Deneyimli ellerde kısa ve uzun vadeli riskleri oldukça azdır. Uygun ekipman ve enerji yöntemleri kullanılması önemlidir.